مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک یا PCOS

امروزه هر دو عبارت مقاومت به انسولین و تخمدان پلی کیستیک برای بسیاری از افراد آشنا و علت مراجعه ی تعداد زیادی از خانم ها به پزشک غدد هستند. اما اینکه مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک چه نقشی دارد و چگونه باعث علائم آزار دهنده ی تنبلی تخمدان می شود مهم است. در واقع مراجعه کنندگان زیادی به کلینیک مراجعه می کنند تا لیزر موی زائد انجام دهند و یا جای جوش های خود را رفع کنند.

بعضی از این افراد به علت بیماری های زمینه ای مثل تخمدان پلی کیستیک ممکن است در ابتدا از لیزر مو یا لیزر جای جوش اثرات چندانی نبینند و ناامید شوند. اما مطالعه های علمی نشان می دهند که بسیاری از خانم های مبتلا به PCOS می توانند از لیزر مو و لیزر های ضد لک و حتی جوانساز استفاده ی کافی ببرند. به شرطی که بتوانند به خوبی شرایطشان را کنترل کنند و به توصیه های پزشک برای کاهش مقاومت به انسولین تعهد داشته باشند.

در این مقاله در مورد مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک صحبت می کنیم. همچنین در ادامه دلایل ایجاد مقاومت به انسولین، علائم آن و شیوه های کنترل و کاهش علائم تخمدان پلی کیستیک برای نتیجه ی بهتر از لیزر مو و لیزر های ضد لک را می گوییم.

مقاومت به انسولین و اثرات آن در تخمدان پلی کیستیک

قبل از اینکه در مورد مقاومت به انسولین صحبت کنیم، باید بدانیم نقش انسولین در بدن چیست. انسولین هورمونی است که توسط سلول های جزایر لانگرهانس لوزالمعده یا پانکراس ترشح می شود. این پروتئین وظیفه دارد که قند جذب شده به خون را وارد سلول های بدن کند. در نتیجه سلول ها انرژی کافی برای رشد و متابولیسمشان داشته باشند. در حالت طبیعی مقدار متناسبی از انسولین برای کاهش قند خون و هدایت آن به داخل سلول ها کافی است. اما در شرایطی که مقاومت به انسولین ایجاد شده باشد، انسولین نمی تواند با قدرت قبل این کار را انجام دهد. در واقع سلول ها نسبت به انسولین مقاومت نشان می دهند و قند نمی تواند وارد سلول ها شود. در نتیجه قند خون زیاد است اما قند داخل سلول ها کم.

این قضیه به اینجا محدود نمی شود. چراکه هم سلول ها به علت کمبود قند گرسنگی بیشتری احساس می کنند، و هم قند اضافه در خون اثرات زیانباری در بدن دارد. به مرور و در اثر عدم رسیدگی کافی مقاومت به انسولین شدید تر می گردد تا تبدیل به بیماری شود. در واقع مقاومت به انسولین می تواند به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دیابت نوع 2، فشار خون، چربی خون و حتی گرفتگی عروق یا آترواسکلروز تبدیل شود.

تاثیر اختلالات هورمونی

اختلال در هورمون ها روی همدیگر تاثیر می گذارد. به همین دلیل است که اختلال در انسولین و بروز مقاومت نسبت به آن، می تواند باعث اختلال در سطح هورمون های جنسی زنانه و مردانه شود. در نتیجه این اختلال هورمون های جنسی، سندرم تخمدان پلی کیستیک ایجاد می شود. البته مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک تنها یکی از دلایل بسیار شایع ایجاد این بیماری است. پس فردی که به تخمدان پلی کیستیک مبتلا می شود می تواند با کنترل بیشتر قند خونش باعث کاهش علائم این بیماری شود.

علائم بیماری تخمدان پلی کیستیک شامل موارد زیر هستند:

• • قاعدگی نامنظم، عدم قاعدگی یا پریود بسیار کم
  • رشد موهای زائد با الگوی مردانه، به طور مثال در گونه، چانه، سینه، گودی کمر، شکم، کشاله ران
  • ریزش موی شدید با الگوی زنانه یا مردانه. به صورت خالی شدن کف سر، شقیقه ها یا خط رویش مو
  • جوش های چرکی و ملتهب در گونه و چانه یا حتی گردن
  • اختلالات خلقی، مثل کاهش آستانه ی عصبی یا گوشه گیری
  • سختی در باروری و کاهش وزن
  • چاقی، خصوصا تجمع چربی در شکم یا چاقی شکمی
  • نمای تخمدان پلی کیستیک در سونوگرافی تخمدان
  • سطح بالای هورمون های مردانه در آزمایش خون
  • استعداد زیاد پوست برای باقی گذاشتن جای جوش
  • ناتوانی پوست برای دریافت نتیجه ی کافی از اقدامات کلینیکی زیبایی مانند لیزر موی زائد، مزوتراپی، نیدلینگ، لیرز های سی او تو، لیزر آر اف نیدل فرکشنال، هایفوتراپی، تیکسل و یا حتی روتین های پوستی روشن کننده، جوانساز یا ضدجوش
  • ترشح بالای چربی پوست حتی در سنین بالا و غیر معمول

دلایل ایجاد مقاومت به انسولین

دلیل اصلی بروز این اختلال شناخته نشده است. اما به نظر می رسد که مواردی هستند که افراد را در ریسک بالایی برای مقاومت به انسولین قرار می دهند. به طور مثال موارد زیر از شایع ترین ریسک فاکتور های بروز مقاومت به انسولین هستند.

وزن بالا:

وزن بالا، خصوصا افرادی که چربی زیادی دور شکمشان انباشته شده است، ریسک بیشتری برای کاهش حساسیت به انسولین دارند.

سابقه ی خانوادگی:

اگر یکی از اعضای خانواده، خصوصا اقوام درجه 1 به دیابت مبتلا باشند، ریسک فرد برای بروز مقاومت به انسولین بالا می رود.

بی تحرکی:

افراد بی تحرک ریسک بالایی برای مقاومت به انسولین و گرفتگی عروق و بروز سکته به دنبال آن دارند.

رژیم غذایی:

برنامه ی غذایی بعضی افراد سرشار از کالری، کربوهیدرات و قند است. این افراد به مرور بعد از صرف غذا احساس سیری چندانی نمی کنند و هنوز میل به قند دارند.

دلایل دیگر

استرس مزمن، سیگار و اختلالات خواب هم از مواردی هستند که می توانند مسبب کاهش حساسیت به انسولین باشند.

علائم مقاومت به انسولین

معمولا این علائم زمانی ایجاد می شوند که فرد به درجات شدید مقاومت به انسولین مبتلا شده باشد. چراکه در اوایل این حالت، تغییرات بدن چندان قابل توجه نیست و فرد ممکن است با یک آزمایش خون و به طور تصادفی متوجه قند خون بالای خود شود. اما هرچه بیماری شدید تر می شود علائم زیر بیشتر نمود پیدا می کنند:

• احساس گرسنگی شدید و خصوصا عطش برای غذا های قندی:

زمانی که سلول ها نتوانند از قند خون استفاده ببرند، سعی می کنند تا با ارسال پیغام گرسنگی فرد را وادار به خوردن کنند. در نتیجه با وجود اینکه شما غذا می خورید؛ اما هنوز حس گرسنگی دارید.

• خستگی زیاد در طول روز با وجود خواب و غذای کافی:

به همان دلیل قبلی که بدن نمی تواند در نتیجه ی مقاومت به انسولین از قند استفاده کند، ایجاد می شود. در واقع قند منبع انرژی برای بدن است و باید مرتب برای سلول ها تامین شود. کسی که نمی تواند از انرژی غذایی که خورده است استفاده کند، احساس خستگی دارد.

• دفعات مکرر دفع ادرار و عفونت ادراری:

قند خون بالا آب زیادی را به سمت خود می کشد. به همین دلیل ادرار با تکرر بیشتری انجام می شود. همچنین وجود قند در خون باعث رشد باکتری ها و بروز عفونت می شود.

• حس مورمور و سوزن سوزن شدن کف دست و پا:

به علت آسیبی که مولکول های قند به اعصاب می رسانند، ممکن است فرد در درک حواس دچار اختلال شود. به همین دلیل است که در موازد شدید مقاومت به انسولین و دیابت، ممکن است احساس کف دست و پا تقریبا از بین برود و فرد متوجه زخم پای خود نشود. حادثه ای که به زخم پای دیابتی معروف است و ممکن است منجر به قطع عضو شود.

• افزایش ریسک بروز عفونت:

بدنی خسته و بی انرژی و زخم هایی که بخاطر قند خون بالا دیر ترمیم می شوند، بدن را نسبت به عوامل بیماری زا حساس می کنند.

• تیرگی پوست در چین های بدن

در بعضی افرادی که دچار مقاومت به انسولین شده اند، لکه های تیره ی چرک مانندی روی چین های بدن ایجاد می شود. به طور مثال پشت گردن، زیر بغل و کشاله ی ران از موارد شایعی هستند که این حالت بروز پیدا می کند. به این نوع تیرگی آکانتوزیس نیگریکانز گفته می شود.

غیر از مواردی که در بالا گفته شد و در مراحل شدید بیماری ایجاد می شود، شما با آزمایش خون می توانید متوجه مقاومت به انسولین در خودتان شوید. فاکتور هایی که در آزمایش خون مفید هستند، تست هموگلوبین A1C، قند خون ناشتا، قند رندوم و قند خون دو ساعته هستند که پزشک از آنها برای تشخیص شرایط شما استفاده می کند.

بیماری PCOS هم می تواند در نتیجه ی مقاومت به انسولین ایجاد شود و در کنار علائم مختص خودش علایم بالا را ایجاد کند. در واقع مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک مسبب اختلالات هورمونی است.

چگونه علائم تخمدان پلی کیستیک را کاهش دهیم؟

یکی از دغدغه های اصلی خانم های مبتلا به تخمدان پلی کیستیک یا PCOS این است که چه زمانی بیماریشان درمان می شود. این بیماری قابل درمان نیست، اما به وسیله ی دارو و تغییر سبک زندگی قابل کنترل است. در نتیجه اگر شما بابت نتایج لیزر مو، جوش های گونه و حتی اثربخشی کم لیزر های جوانساز ناراضی هستید، نگران نباشید. با روش های زیر می توانید کاری کنید که هورمون ها تعادل بیشتری پیدا کنند و نسبت به قبل حس بهتری داشته باشید.

• به دنبال درمان دارویی تخمدان پلی کیستیک باشید.

  البته پزشک برای هر کسی با علائم PCOS دارو تجویز نمی کند. اگر پزشک متخصص غدد با توجه به آزمایشات یا علائم شما دارودرمانی را پیشنهاد کرد، به خوبی یه آن مقید باشید.

دارودرمانی باعث می شود به مرور علائم شما بسیار کاهش پیدا کند و ریسک بیماری های بدتری مانند دیابت تا جای ممکن کمتر شود.

اگر احیانا داروی تجویزی پزشک باعث تغییر در علائم شما نشد، ناامید نشوید. دوباره مراجعه کنید تا داروهایتان تغییر کند یا داروهای قوی تری برایتان تجویز شود.

• تغییر سبک زندگی را دست کم نگیرید.

  اگر قبلا لایف استایل کم تحرک و رژیم غذایی پر قند و کربوهیدرات داشته اید، اکنون آن را تغییر دهید. هر چقدر تحرک شما کمتر و قند و چربی دریافتی بیشتر باشد، روند درمان شما سخت تر خواهد بود.

• از مکمل های کمک کننده به کنترل قند خون استفاده کنید.

  مکمل هایی مثل کروم، منیزیم، بربرین و اینوزیتول می توانند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کنند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد اینکه چگونه با وجود تخمدان پلی کیستیک از لیزر مو نتیجه بگیریم، اینجا کلیک کنید.

کلام  آخر:

مقاومت به انسولین مقدمه ی بسیاری از بیماری هاست. حتی مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک یا PCOS هم موثر است و می تواند نه تنها مسبب بیماری، بلکه باعث تشدید علائم آن شود. با آزمایش خون می توان قبل از رسیدن به درجات خطرناک مقاومت به انسولین و با کمک متخصص غدد، آن را کنترل کرد. همچنین اگر فردی مبتلا به تنبلی تخمدان شد، می تواند با کاهش ریسک فاکتور های مقاومت به انسولین، علائم بیماری اش را بسیار کاهش دهد. در نتیجه خانم های تخمدان پلی کیستیک هم می توانند از لیزر موی زائد، کرم های پوستی و حتی لیزر های جوانساز به خوبی نتیجه بگیرند. تنها کافیست که نسبت به شرایط خود مطلع و برای درمان آن تعهد طولانی مدت داشته باشند.

منابع:

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/polycystic-ovary-syndrome-pcos

https://www.cdc.gov/diabetes/basics/pcos.html#:~:text=What%20Causes%20PCOS%3F,insulin%20resistance%E2%80%94can%20also%20contribute.

https://www.cdc.gov/diabetes/basics/insulin-resistance.html#:~:text=What%20Causes%20Insulin%20Resistance%3F,overweight%20to%20have%20insulin%20resistance.

https://www.healthline.com/health/diabetes/insulin-resistance-symptoms#diagnosis

https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/treatment/#:~:text=Polycystic%20ovary%20syndrome%20(PCOS)%20cannot,of%20symptoms%2C%20or%20just%201.

https://www.healthline.com/nutrition/improve-insulin-sensitivity#:~:text=Chromium%2C%20berberine%2C%20and%20magnesium%20supplements,people%20with%20type%202%20diabetes.